Cách hạch toán bán hàng đại lý đúng giá hưởng hoa hồng

Bán hàng đại lý là một trong những hình thức bán hàng đang thịnh hành mà các DN lựa chọn. Vấn đề đặt ra là Kế toán sẽ phải tìm hiểu những gì khi làm việc tại Bên giao bán hàng đại lý và bên Nhận bán hàng đại lý đúng giá hưởng hóa hồng. 

Mời bạn đọc cùng với Kế Toán Hà Nội tìm hiểu các nội dung sau liên quan đến bán hàng đại lý đúng giá hưởng hóa hồng: Quy định về hóa đơn chứng từ đối với bán hàng đại lý; Cách kê khai thuế đối với bán hàng đại lý; Cách hạch toán bán hàng đại lý tại Bên giao hàng đại lý và Bên nhận đại lý bán đúng giá hưởng hoa hồng; Ví dụ về cách hạch toán bán hàng đại lý.

Xuất (viết) hóa đơn đối với bán hàng đại lý.

Để tìm hiểu cách xuất (viết) hóa đơn đối với bán hàng đại lý đúng giá hưởng hoa hồng chúng ta căn cứ vào Điểm 2.6, phụ lục 4 ban hành kèm theo Thông tư số 39/2014/TT-BTC ngày 31/3/2014 của Bộ Tài chính quy định:

“2.6. Tổ chức kinh doanh kê khai, nộp thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ xuất điều chuyển hàng hoá cho các cơ sở hạch toán phụ thuộc như các chi nhánh, cửa hàng ở khác địa phương (tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương) để bán hoặc xuất điều chuyển giữa các chi nhánh, đơn vị phụ thuộc với nhau; xuất hàng hoá cho cơ sở nhận làm đại lý bán đúng giá, hưởng hoa hồng, căn cứ vào phương thức tổ chức kinh doanh và hạch toán kế toán, cơ sở có thể lựa chọn một trong hai cách sử dụng hoá đơn, chứng từ như sau:

a) Sử dụng hoá đơn GTGT để làm căn cứ thanh toán và kê khai nộp thuế GTGT ở từng đơn vị và từng khâu độc lập với nhau;

 b) Sử dụng Phiếu xuất kho kiêm vận chuyển nội bộ kèm theo Lệnh điều động nội bộ; Sử dụng Phiếu xuất kho hàng gửi bán đại lý theo quy định đối với hàng hoá xuất cho cơ sở làm đại lý kèm theo Lệnh điều động nội bộ.

Cơ sở hạch toán phụ thuộc, chi nhánh, cửa hàng, cơ sở nhận làm đại lý bán hàng khi bán hàng phải lập hóa đơn theo quy định giao cho người mua, đồng thời lập Bảng kê hàng hóa bán ra gửi về cơ sở có hàng hóa điều chuyển hoặc cơ sở có hàng hoá gửi bán (gọi chung là cơ sở giao hàng) để cơ sở giao hàng lập hóa đơn GTGT cho hàng hóa thực tế tiêu thụ giao cho cơ sở hạch toán phụ thuộc, chi nhánh, cửa hàng, cơ sở nhận làm đại lý bán hàng.

Trường hợp cơ sở có số lượng và doanh số hàng hoá bán ra lớn, Bảng kê có thể lập cho 05 ngày hay 10 ngày một lần. Trường hợp hàng hoá bán ra có thuế suất thuế GTGT khác nhau phải lập bảng kê riêng cho hàng hoá bán ra theo từng nhóm thuế suất.”

Căn cứ Điểm 2.6 trên cho thấy khi xuất hàng cho đại lý bán đúng giá hưởng hoa hồng có 2 cách sử dụng hóa đơn chứng từ như sau:

 Cách thứ nhất về sử dụng hóa đơn khi bán hàng đại lý đó là: Sử dụng “Phiếu xuất kho hàng gửi bán đại lý” kèm theo “Lệnh điều động nội bộ” tại thời điểm xuất kho.

Mô tả cách làm như sau: Khi xuất hàng, Bên giao hàng đại lý (bên xuất hàng) lập Phiếu xuất kho hàng gửi bán đại lý kèm theo Lệnh điều động nội bộ cho bên Đại lý (bên nhận bán hàng). Với trường hợp này khi bán hàng bên Đại lý (bên nhận bán hàng) phải lập hoá đơn giao cho người mua, đồng thời lập Bảng kê hàng hoá bán ra để gửi cho Bên giao hàng đại lý (bên xuất hàng). Sau đó Bên giao hàng đại lý (bên xuất hàng) căn cứ vào bảng kê hóa đơn để lập hoá đơn GTGT cho số hàng hoá thực tế tiêu thụ giao cho đại lý.

 Cách thứ hai về sử dụng hóa đơn khi bán hàng đại lý đó là: Viết Hóa đơn ngay tại thời điểm xuất kho.

Mô tả cách làm như sau: Khi xuất hàng, Bên giao hàng đại lý(bên xuất hàng) xuất hóa đơn GTGT luôn cho bên Đại lý (bên nhận bán hàng). Và khi bán hàng cho khách hàng bên Đại lý (bên nhận bán hàng) xuất hóa đơn cho khách hàng.

Trên đây là cách viết hóa đơn đối với bán hàng đại lý. Mời bạn cùng nghiên cứu tiếp cách kê khai thuế đối với hoạt động đại lý bán đúng giá.

Cách kê khai thuế đối với hoạt động đại lý bán đúng giá hưởng hoa hồng.

Để có cách kê khai thuế đối với hoạt động đại lý mới nhất chúng ta căn cứ vào Điều 1, Khoản 3, Điểm a của thông tư 119/2014/TT-BTC (Sửa đổi, bổ sung điều 11, khoản 8, điểm a của thông tư số 156/2013/TT-BTC). Theo đó quy định:

“a) Khai thuế giá trị gia tăng đối với hoạt động đại lý

– Người nộp thuế là đại lý bán hàng hóa, dịch vụ hoặc là đại lý thu mua hàng hóa theo hình thức bán, mua đúng giá hưởng hoa hồng không phải khai thuế giá trị gia tăng đối với hàng hóa, dịch vụ bán đại lý; hàng hóa thu mua đại lý nhưng phải khai thuế giá trị gia tăng đối với doanh thu hoa hồng đại lý được hưởng.

– Đối với các hình thức đại lý khác thì người nộp thuế phải khai thuế giá trị gia tăng đối với hàng hóa, dịch vụ bán hàng đại lý; hàng hóa thu mua đại lý và thù lao đại lý được hưởng.”

Theo trên, ta thấy đối với hàng hóa, dịch vụ bán đại lý thì đại lý bán đúng giá không phải kê khai thuế GTGT, nhưng phải khai thuế GTGT đối với doanh thu hoa hồng đại lý được hưởng.

+ Bên Đại lý phải xuất hóa đơn cho bên giao hàng đại lý. Trên hóa đơn ghi rõ Hoa hồng đại lý và phải kê khai thuế GTGT đầu ra và hạch toán doanh thu cho hoá đơn Hoa hồng đại lý

+ Bên giao hàng đại lý kê khai thuế GTGT đầu vào và hạch toán vào chi phí bán hàng cho hóa đơn Hoa hồng đại lý.

 Cách hạch toán bán hàng đại lý tại Bên giao hàng đại lý và Bên Đại lý bán đúng giá hưởng hoa hồng.

Chúng ta cùng nghiên cứu Cách hạch toán bán hàng đại lý tại Bên giao hàng đại lý và Bên Đại lý bán đúng giá hưởng hoa hồng với 2 sử dụng hóa đơn khi bán hàng đại lý trên.

1. Cách thứ nhất:  Sử dụng “Phiếu xuất kho hàng gửi bán đại lý” kèm theo “Lệnh điều động nội bộ” tại thời điểm xuất kho.  

Xin được trình bày Cách hạch toán bán hàng đại lý đối với trường hợp Sử dụng “Phiếu xuất kho hàng gửi bán đại lý” kèm theo “Lệnh điều động nội bộ” tại thời điểm xuất kho như sau:

a) Cách hạch toán bán hàng đại lý tại Bên giao hàng đại lý (bên xuất hàng).

– Hạch toán khi xuất kho sản phẩm, hàng hóa giao cho các Đại lý (bên nhận bán hàng).

Tại thời điểm Xuất kho thì Bên giao hàng đại lý phải lập Phiếu xuất kho hàng gửi bán đại lý kèm theo Lệnh điều động nội bộ, căn cứ vào phiếu xuất kho, ghi sổ:

Nợ TK 157 “Hàng gửi đi bán”: Trị giá vốn hàng xuất kho gửi đại lý.

Có TK 155 “Thành phẩm”: Trị giá vốn thành phẩm xuất kho gửi đại lý.

Có TK 156  “Hàng hóa”: Trị giá vốn hàng hóa xuất kho gửi đại lý.

– Hạch toán khi hàng giao cho Đại lý đã bán được:

Khi hàng giao đại lý đã bán được, căn cứ vào “Bảng thanh toán hàng đại lý, ký gửi” (Mẫu số 01- BH) do các bên Đại lý hưởng hoa hồng lập gửi về, Bên giao hàng đại lý lập hoá đơn GTGT cho số hàng hoá thực tế tiêu thụ giao cho bên Đại lý. Và phản ghi sổ kế toán như sau:

+ Hạch toán doanh thu hàng bán ra:

Nợ các TK 111, 112: Nếu thu tiền ngay

Nợ TK 131 (chi tiết đại lý): Nếu chưa thu được tiền

Có TK 511: Doanh thu của hàng giao đại lý bán được

Có TK 3331: Thuế GTGT phải nộp tương ứng.

+ Hạch toán giá vốn của hàng bán ra:

Nợ TK 632: Trị giá vốn hàng bán

Có TK 157: Trị giá vốn hàng bán

– Hạch toán về hoa hồng phải trả cho Đại lý.

Khi nhận được hóa đơn GTGT hoặc hóa đơn bán hàng về số tiền hoa hồng phải trả cho Đại lý hưởng hoa hồng, ghi sổ:

Nợ TK 641 – Chi phí bán hàng (6417) (hoa hồng đại lý chưa có thuế GTGT) (theo TT 200)

Nợ TK 642 – Chi phí quản lý kinh doanh (6421) (hoa hồng đại lý chưa có thuế GTGT) (theo TT 133)

Nợ TK 133 – Thuế GTGT được khấu trừ (1331) (nếu được khấu trừ)

Có các TK 111, 112: Nếu thanh toán ngay

Có TK 131 (chi tiết Đại lý): Nếu bù trừ vào tiền hàng.

– Hạch toán khi nhận được tiền của Đại lý thanh toán, ghi:

Nợ các TK 111, 112

Có TK 131 (chi tiết Đại lý).

b) Cách hạch toán bán hàng đại lý tại bên Đại lý bán đúng giá hưởng hoa hồng:

– Hạch toán khi nhận hàng đại lý bán đúng giá hưởng hoa hồng:

Đại lý chủ động theo dõi và ghi chép thông tin về toàn bộ giá trị hàng hoá nhận bán đại lý trong phần thuyết minh Báo cáo tài chính.

– Hạch toán khi hàng hoá nhận bán đại lý đã bán được:

Khi hàng hoá nhận bán đại lý đã bán được bên Đại lý căn cứ vào Hoá đơn GTGT hoặc Hoá đơn bán hàng và các chứng từ liên quan, để phản ánh số tiền bán hàng mà Đại lý phải trả cho bên giao hàng, ghi sổ:

Nợ các TK 111, 112: Đại lý thu ngay được tiền của khách hàng về số hàng đã bán.

Nợ TK 131 (chi tiết khách hàng): Đại lý chưa thu được tiền của khách hàng về số hàng đã bán.

Có TK 331 (chi tiết Bên giao đại lý) (tổng tiền toán bao gồm giá giao bán đại lý và thuế đầu ra).

Lưu ý: Đại lý không ghi nhận doanh thu đối với hàng đại lý bán đúng giá.

– Định kỳ, khi xác định doanh thu hoa hồng bán hàng đại lý được hưởng, viết hóa đơn hoa hồng, hạch toán:

Nợ TK 331 (chi tiết Bên giao đại lý): Nếu bù trừ vào công nợ.

Có TK 511: Hoa hồng được hưởng (chưa có thuế GTGT).

Có TK 3331:Thuế GTGT phải nộp của hoa hồng(nếu có).

– Hạch toán khi trả tiền bán hàng đại lý cho bên giao đại lý:

Nợ TK 331 (chi tiết Bên giao đại lý): Số tiền trả nợ cho Bên giao đại lý

Có các TK 111, 112: Số tiền trả nợ chi bằng TM, TGNH.

2. Cách thứ hai: Viết Hóa đơn ngay tại thời điểm xuất kho.

Xin được trình bày Cách hạch toán bán hàng đại lý đối với trường hợp Viết Hóa đơn ngay tại thời điểm xuất kho như sau:

a) Cách hạch toán bán hàng đại lý tại Bên giao hàng đại lý:

– Hạch toán khi xuất kho sản phẩm, hàng hóa giao cho các Đại lý:

Bên giao đại lý lập hóa đơn GTGT hàng gửi bán đại lý, căn cứ vào hóa đơn GTGT gửi bán đại lý, ghi sổ:

Nợ TK 157 “Hàng gửi đi bán”: Trị giá vốn hàng xuất kho gửi đại lý.

Có TK 155 “Thành phẩm”: Trị giá vốn thành phẩm xuất kho gửi đại lý.

Có TK 156  “Hàng hóa”: Trị giá vốn hàng hóa xuất kho gửi đại lý.

Lưu ý: Tại thời điểm này, kế toán chưa phản ánh doanh thu và thuế phải nộp.

– Hạch toán khi hàng giao cho Đại lý đã bán được:

Bên giao đại lý căn cứ vào “ Bảng thanh toán hàng đại lý, ký gửi ” (Mẫu số 01- BH) của hàng đã bán do các Bên Đại lý hưởng hoa hồng lập gửi về để hạch toán các nghiệp vụ sau:

+ Hạch toán doanh thu và thuế phải nộp tương ứng với hàng đã bán, ghi sổ:

Nợ các TK 111, 112: Nếu bên Đại lý thanh toán tiền ngay.

Nợ TK 131 (chi tiết Đại lý): Nếu bên Đại lý còn nợ chưa thanh toán.

Có TK 511: Doanh thu (chưa thuế GTGT) của hàng bán.

Có TK 3331: Thuế GTGT phải nộp tương ứng (nếu có).

+ Hạch toán giá vốn của hàng bán ra, ghi:

Nợ TK 632:  Trị giá vốn của hàng đã bán.

Có TK 157:  Trị giá vốn của hàng đã bán.

– Hạch toán hoa hồng đại lý phải trả:

Bên giao đại lý khi nhân được hóa đơn GTGT hoặc hóa đơn bán hàng về số tiền hoa hồng phải trả cho Đại lý hưởng hoa hồng, ghi sổ:

Nợ TK 641 – Chi phí bán hàng (6417) (hoa hồng đại lý chưa có thuế GTGT) (theo TT 200)

Nợ TK 642 – Chi phí quản lý kinh doanh (6421) (hoa hồng đại lý chưa có thuế GTGT) (theo TT 133)

Nợ TK 133 – Thuế GTGT được khấu trừ (1331) (nếu được khấu trừ)

Có các TK 111, 112: Nếu thanh toán ngay.

Có TK 131 (chi tiết Đại lý): Nếu bù trừ vào tiền hàng.

– Hạch toán khi nhận được tiền của Đại lý thanh toán:

Nợ các TK 111, 112: Nhận bằng tiền mặt, tiền gửi.

Có TK 131 (chi tiết Đại lý).

b) Cách hạch toán bán hàng đại lý tại Đại lý bán đúng giá hưởng hoa hồng:

– Hạch toán khi nhận hàng đại lý bán đúng giá hưởng hoa hồng:

Bên nhận đại lý chủ động theo dõi và ghi chép thông tin về toàn bộ giá trị hàng hoá nhận bán đại lý trong phần thuyết minh Báo cáo tài chính.

– Hạch toán khi hàng hoá nhận bán đại lý đã bán được:

Bên nhận đại lý căn cứ vào Hoá đơn GTGT hoặc Hoá đơn bán hàng và các chứng từ liên quan, để hạch toán số tiền bán hàng đại lý phải trả cho Bên giao hàng, ghi sổ:

Nợ các TK 111, 112: Nếu Đại lý thu ngay được tiền của khách hàng về số hàng đã bán.

Nợ TK 131 (chi tiết khách hàng): Nếu Đại lý chưa thu được tiền của khách hàng về số hàng đã bán.

Có TK 331 (chi tiết Bên giao đại lý) (tổng giá thanh toán bao gồm giá giao bán đại lý và thuế đầu ra).

Lưu ý: Đại lý không ghi nhận doanh thu đối với hàng đại lý bán đúng giá.

– Định kỳ, khi xác định doanh thu hoa hồng bán hàng đại lý được hưởng, viết hóa đơn hoa hồng và hạch toán:

Nợ các TK 111, 112: Nếu thu ngay bằng tiền.

Nợ TK 331(chi tiết Bên giao đại lý): Nếu bù trừ công nợ phải trả.

Có TK 511: Hoa hồng được hưởng (chưa có thuế GTGT).

Có TK 3331: Thuế GTGT phải nộp tương ứng với hoa hồng được hưởng (nếu có).

– Hạch toán khi trả tiền bán hàng đại lý cho Bên giao đại lý, ghi:

Nợ TK 331(chi tiết Bên giao đại lý): Số tiền thực trả

Có các TK 111, 112: Số tiền thực trả

Trên đây là toàn bộ nội dung liên quan đến bán hàng đại lý đúng giá hưởng hoa hồng. Để hiểu hơn về cách hạch toán bán hàng đại lý chúng ta cùng nghiên cứu ví dụ sau.

3. Ví dụ về cách hạch toán bán hàng đại lý đúng giá hưởng hoa hồng:

Để hiểu rõ hơn về cách hạch toán bán hàng đại lý đúng giá hưởng hoa hồng, chúng ta cùng nghiên cứu ví dụ sau:

Công ty TNHH Kế Toán Hà Nội làm Đại lý bán hàng đúng giá và hưởng hoa hồng cho Công ty B. Cả 2 công ty áp dụng chế độ kế toán theo thông tư 133/2016/TT-BTC và áp dụng kê khai thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ.

Trong tháng 2/2019 có số liệu sau:

• Mặt hàng đại lý bán đúng giá là: Áo sơ mi (thành phẩm của Công ty B).
• Giá bán đúng giá hưởng hoa hồng là: 600.000 đ/cái, chưa có 10 % thuế GTGT.
• Hoa hồng được hưởng là: 10%  trên giá chưa có thuế, thuế GTGT của hoa hồng được hưởng là 10% và được bù trừ vào tiền bán hàng.
• Trị giá vốn của Áo sơ mi là: 200.000 đ/cái
• Ngày 1/2/2019 công ty B xuất kho 300 cái  Áo sơ mi Công ty TNHH Kế Toán Hà Nội.
• Cuối tháng (ngày 28/2/2019), Công ty TNHH Kế Toán Hà Nội gửi “ Bảng thanh toán hàng đại lý, ký gửi ” (Mẫu số 01- BH) về: Đã bán được 250 cái Áo sơ mi; Chưa thanh toán tiền cho Công ty B; Áo bán ra Công ty TNHH Kế Toán Hà Nội đã thu được tiền bằng tiền mặt. Tiền Hoa hồng được hưởng bù trừ với công nợ tiền hàng.

Cách hạch toán bán hàng đại lý tại 2 công ty trên:

 Cách hạch toán bán hàng đại lý tại Bên giao đại lý (Công ty B).

– Hạch toán tại ngày 1/2/2019 xuất kho Áo sơ mi.

Căn cứ vào phiếu xuất kho, ghi sổ:

Nợ TK 157: 60.000.000 đ (300 cái x 200.000 đ/cái)

Có TK 155: 60.000.000 đ.

– Hạch toán tại ngày 28/2/2019 khi có “ Bảng thanh toán hàng đại lý, ký gửi ” (Mẫu số 01- BH).

• Ghi nhận Doanh thu cho Áo đã bán được:

Nợ TK 131 ( chi tiết Kế Toán Hà Nội): 165.000.000 đ

Có TK 511: 150.000.000 đ (250 cái x 600.000đ/cái).

Có TK 3331: 15.000.000 đ.

• Ghi nhận giá vốn Áo đã bán được:

Nợ TK 632: 50.000.000 đ (250 cái x 200.000 đ/cái)

Có TK 157: 50.000.000 đ

• Ghi nhận tiền Hoa hồng phải trả cho Kế Toán Hà Nội.

Nợ TK 6421: 15.000.000 đ (150.000.000 đ x 15%)

Nợ TK 133:       1.500.000 đ

Có TK 131 (Kế Toán Hà Nội): 16.500.000 đ.

 Cách hạch toán bán hàng đại lý tại Bên nhận đại lý (Công ty TNHH Kế Toán Hà Nội).

• Khi nhận áo sơ mi hoa của công ty B:

Công ty TNHH Kế Toán Hà Nội theo dõi và ghi chép thông tin về toàn bộ giá trị hàng hoá nhận bán đại lý trong phần thuyết minh Báo cáo tài chính.

• Hạch toán khi Áo sơ mi đã bán được.

Căn cứ vào hóa đơn Công ty B lập cho số Ao sơ mi đã tiêu thụ giao cho Kế Toán Hà Nội, Kế Toán Hà Nội hạch toán:

Nợ TK 111: 165.000.000 đ

Có TK 331 (chi tiết công ty B): 165.000.000 đ.

• Hach toán Hoa hồng được hưởng.

Kế Toán Hà Nội viết hóa đơn về khoản Hoa hồng được hưởng, căn cứ vào hóa đơn ghi sổ như sau:

Nợ TK 331 (công ty B): 16.500.000 đ

Có TK 5111: 15.000.000 đ

Có TK 33311: 1.500.000 đ.

Trên đây Kế Toán Hà Nội đã trình bày các nội dung sau liên quan đến bán hàng đại lý đúng giá hưởng hóa hồng: Quy định về hóa đơn chứng từ đối với bán hàng đại lý; Cách kê khai thuế đối với bán hàng đại lý; Cách hạch toán bán hàng đại lý tại Bên giao hàng đại lý và Bên nhận đại lý bán đúng giá hưởng hoa hồng; Ví dụ về cách hạch toán bán hàng đại lý.

Hi vọng qua bài viết này Bạn đọc đã hiểu rõ hơn về các vấn đề liên quan đến bán hàng đại lý đặc biệt là Cách hạch toán bán hàng đại lý.

 Xem thêm cách hạch toán bán hàng trả chậm trả góp.

 Xem thêm cách hạch toán hàng gửi bán.